O artyście

Henryk Burzec urodził się 21 lutego 1919 roku w Międzyrzecu Podlaskim i zmarł 31 października 2005 roku w Zakopanem.

Dziadek Henryka Burzeca ze strony matki - Michał Filipowicz i jego syn Piotr byli rzeźbiarzami, dlatego od najwcześniejszych lat młodzieńczych Burzec pragnął podążyć śladami dziadka oraz wuja i kształcić się w kierunku rzeźbiarskim. Po szkole powszechnej ukończył trzyletnią rzemieślniczą szkołę stolarską w Brześciu nad Bugiem. Tam jeden z nauczycieli – pan Krysiak – zainteresował go opowieściami o górach, Zakopanem i zakopiańskiej Szkole Przemysłu Drzewnego. Po przeczytaniu „Na przełęczy” Stanisława Ignacego Witkiewicza siedemnastoletni Henryk postanawia wyjechać do Zakopanego, gdzie w roku 1936 rozpoczyna naukę w Szkole Przemysłu Drzewnego. W zakopiańskiej szkole przyswoił sobie solidne podstawy rzemiosła rzeźbiarskiego i wykonał szereg prac. W 1938 roku został wyróżniony nagrodą przez Izbę Rzemieślniczą w Krakowie za szczególną pilność w nauce rzemiosła. Rok później ukończył szkołę i planował rozpocząć studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, jednak wybuch II wojny światowej pokrzyżował jego plany. Tułaczkę wojenną rozpoczął wracając w rodzinne strony – przez rok pracował w tartaku w Międzyrzecu Podlaskim, a potem wyjechał do wsi Niedźwiada.

Po zakończeniu wojny Henryk Burzec rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego profesorem rysunku był Czesław Rzepiński, grafiki prof. Andrzej Jurkiewicz i Konrad Srzednicki, natomiast rzeźby - jeden z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy prof. Xawery Dunikowski. Pod okiem profesora Burzec nie tylko miał okazję doskonalić swój kunszt rzeźbiarski, ale przede wszystkim rozwinął się i dojrzał artystycznie. Szczególnie nobilitująca okazała się współpraca z samym mistrzem Dunikowskim m. in. przy głowach wawelskich oraz przy powstawaniu Pomnika Powstańców Śląskich na Górze Św. Anny.

Po ukończeniu akademii Burzec zamieszkał na Śląsku, gdzie w miejscowości Rydułtowy w ognisku plastycznym był instruktorem rzeźby, a przede wszystkim rozpoczął pracę w śląskich kościołach.

Sztuką sakralną Burzec zajmował się przez wiele kolejnych lat. W kościele pod wezwaniem Matki Bolesnej w Brzęczkowicach, w kościele Cyryla i Metodego w Knurowie, w kościele Matki Boskiej Anielskiej w Ruptawie oraz w kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Mrzeżynie wykonał wystrój całych wnętrz. Natomiast w kościele Świętego Rocha w Białymstoku, Świętego Andrzeja w Leszczynach, w kościele Najświętszej Marii Panny Nieustającej Pomocy w Międzybrodziu Żywieckim i w kościele Wniebowstąpienia Matki Bożej w Krynicy czy w kaplicy SS. Boromeuszek w Zakopanem wykonał jeden lub kilka ołtarzy bądź pojedyncze rzeźby.

W 1954 roku Henryk Burzec rozpoczął pracę na stanowisku nauczyciela rzeźby w zakopiańskim Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych. Zamieszkał w położonej w pobliżu liceum przedwojennej pracowni malarza Teodora Axentowicza, przy ulicy Piaseckiego 14. Jako nauczyciel w zakopiańskim liceum Burzec pracował przez dwa lata, jednocześnie nie zaprzestawał pracy w kościołach.

W latach sześćdziesiątych Henryk Burzec zajął się sztuką plenerową i wykonał kilka rzeźb dla Mielca: „Miotacz”, „Biegaczki”, „Lot”, „Radość życia”, „Tancerka”. Rzeźby wykonane zostały w żelbetonie co umożliwiało znaczną swobodę w kształtowaniu formy. Stanowiły one realizację marzeń Burzeca, który pragnął wypowiedzieć się artystycznie w monumentalnych formach. Największa z rzeźb – ustawiony przed mieleckimi Zakładami Lotniczymi „Lot” przedstawiający wzbijającego się do lotu Ikara – mierzy 10m wysokości oraz 9m w rozpiętości skrzydeł. W Kielcach w ramach pleneru rzeźbiarskiego Burzec wykonał w marmurze bolechowickim rzeźbę „Latorośl”. W latach siedemdziesiątych powstały kolejne plenerowe rzeźby w żelbetonie: w Zakopanem „Orbity”, „Baca” oraz płaskorzeźba na ścianie budynku USC „Pegaz”. Z kolei w Łodzi powstały rzeźby plenerowe: „Owoc”, „Pocałunek”, „Taniec”, „Wakacje”, „Koszykówka” i „Wiosna”. Henryk Burzec jest także autorem pomników. W Ochotnicy Dolnej znajduje się pomnik jego autorstwa ku czci ofiar faszyzmu, w Zakopanem wykonany w granitowym głazie pomnik nagrobny Andrzeja i Olgi Małkowskich, a w Mrzygłodzie pomnik powstańców bohaterów powstania styczniowego.

Począwszy od lat siedemdziesiątych Henryk Burzec wykonał w drewnie szereg rzeźb kameralnych, które prezentował w autorskiej galerii, prowadzonej w latach 1987-2005 przy ulicy Piaseckiego 14 w Zakopanem. Obecnie rzeźby te mieszczą się w MOK w holu kina Sława oraz w szkolnym muzeum przy ZPO nr 3 w Międzyrzecu Podlaskim.

Natomiast przy ulicy Piaseckiego 14 nadal można obejrzeć - poddane renowacji dzięki staraniom Miasta Zakopane - plenerowe rzeźby Burzeca wykonane w żelbetonie: „Rodzina góralska”, „Millenium”, „Poranek”, „Syn nieba”, „Rakieta” oraz „Kosmonautka”. Rzeźba „Taniec góralski” została również poddana renowacji i w 2023 roku przeniesiona na rondo Armii Krajowej przy dworcu kolejowym w Zakopanem.

Tworzenie było dla Henryka Burzeca nie tylko wyrazem osobistej ekspresji artystycznej, ale także formą dialogu ze światem zewnętrznym. Sposobem artystycznego spełnienia był również udział w wystawach plastycznych – twórca zwiedził wraz ze swymi rzeźbami takie europejskie kraje jak Francja, Niemcy, Hiszpania, Słowacja. Prezentował swe dzieła także w wielu polskich salonach wystawienniczych, włącznie z warszawską „Zachętą”.

W 1999 roku decyzją XX Walnego Zjazdu Delegatów Związku Polskich Artystów Plastyków w Toruniu Henryk Burzec został odznaczony najwyższą Złotą Odznaką ZPAP za szczególne zasługi dla sztuki oraz znaczący wkład pracy społecznej na rzecz artystów plastyków.

 

Wystawy indywidualne:

• 1963 - wystawa rzeźby i malarstwa - BWA, Zakopane;
• 1967 - wystawa rzeźby i malarstwa - ZDK, Mielec;
• 1976 - wystawa jubileuszowa rzeźby i malarstwa z okazji 30-lecia pracy artystycznej - BWA, Zakopane;
• 1977 - wystawa rzeźby i malarstwa - TPPR, Zakopane;
• 1977 - wystawa rzeźby i malarstwa - BWA, Mielec;
• 1977 - wystawa rzeźby i malarstwa - BWA, Rzeszów;
• 1979 - wystawa rzeźby i malarstwa - BWA, Białystok;
• 1980 - wystawa rzeźby i malarstwa - Zachęta, Warszawa;
• 1980 - wystawa rzeźby i malarstwa - Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź;
• 1984 - wystawa rzeźby i malarstwa - PSP, Zakopane;
• 1984 - wystawa rzeźby i malarstwa - Stołeczny Klub Garnizonowy nr 2, Warszawa;
• 1985 - wystawa rzeźby i malarstwa - Galeria "Dawna Synagoga", Nowy Sącz;
• 1998 - wystawa jubileuszowa rzeźby z okazji 50-lecia pracy twórczej - Sale Zamku Kazimierzowskiego, Sandomierz;
• 2001 - wystawa rzeźby i malarstwa – Centrum Wystawienniczo Promocyjne, Mielec;
• 2001 - wystawa rzeźby - Galeria E S, Miejski Ośrodek Kultury, Międzyrzec Podlaski;
• 2003 - wystawa rzeźby - Galeria Sztuki „Na Pograniczu”, Miejskie Centrum Kultury, Mysłowice;

 

Wybrane wystawy zbiorowe:

• 1951 - wystawa prac polskich studentów wyższych uczelni artystycznych (nagroda) - Berlin, NRD;
• 1955 - Okręgowa Jesienna Wystawa Plastyki - TPSP, Kraków;
• 1955 - Okręgowa Wystawa X-lecia Rzeźby ZPAP 1945-1955 - Pałac Sztuki, Kraków;
• 1957 - wystawa Młodej Plastyki Okręgu Krakowskiego ZPAP - Pałac Sztuki, Kraków;
• 1957 - eliminacyjny pokaz rzeźby Okręgu Krakowskiego ZPAP na Ogólnopolską wystawę rzeźby w 1958 roku - TPSP, Kraków;
• 1958 - wystawa grupy X plastyków zakopiańskich (zakup MKiS) - BWA, Zakopane;
• 1958 - wystawa plastyków krakowskich - Norweskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych - Oslo (nastepnie Bergen, Narwik, Stavanger);
• 1959 - II Ogólnopolska wystawa grafiki artystycznej i rysunku - Zachęta, Warszawa;
• 1963 - wystawa "50 lat plastyki zakopianskiej 1912-1962" - BWA, Zakopane;
• 1966 - ogólnopolska wystawa plastyki "Przeciw wojnie" (nagroda w dziale malarstwa) - BWA, Lublin;
• 1966 - ogólnopolska wystawa rzeźby plenerowej "Spotkania rzeźbiarskie 1966" - Wzgórze Zamkowe, Kielce;
• 1967 - "Ogólnopolska wystawa rzeźby 1967" - Zachęta, Warszawa;
• 1969 - ogólnopolski konkurs "Człowiek i praca w Polsce Ludowej" (II nagroda w dziale rzeźby) - Zachęta, Warszawa;
• 1971 - wystawa "Przeciw wojnie" - Galeria Sztuki, Karlove Vary, Czechosłowacja;
• 1973 - "Plastyka zakopiańska 1909-1973" - BWA, Kraków;
• 1974 - wystawa plenerowa "Łódzka Galeria Rzeźby" - Aleja ZMP, Łódź;
• 1977 - "Impresje muzyczne w plastyce" - BWA, Zakopane;
• 1977 - wystawa "Rzeźba Roku Polski Południowej" - BWA, Kraków;
• 1977 - wystawa sztuki polskiej - Ośrodek Kultury Polskiej, Wiedeń, Austria;
• 1978 - Ogólnopolska Wystawa "400 dzieł na 400-lecie Zakopanego" - BWA, Zakopane;
• 1984 - wystawa Stowarzyszenia "Sztuka Podhalańska" - Bayonne, Francja; Liptowski Mikolasz, Czechosłowacja;
• 1989 - wystawa Stowarzyszenia "Sztuka Podhalańska" - Siegen, Niemcy; Anglet, Francja; San Sebastian, Hiszpania;
• 1989 - "Dla pokoju" - wystawa w 50 rocznicę wybuchu II wojny światowej - BWA, Zakopane;
• 1993 - I Wystawa Eko-Expo - Technikum Hotelarskie, Zakopane;
• 1994 - wystawa z okazji "Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej" - BWA, Zakopane;
• 1997 - wystawa rzeźby i tkaniny artystów zakopiańskich - BWA, Zakopane;
• 2000 - "Prezentacje - Konfrontacje", X Międzyrzeckie Prezentacje Plastyczne - Galeria E S, Miejski Ośrodek Kultury, Międzyrzec Podlaski;
• Od 1985 - udział w corocznych Salonach Stowarzyszenia "Sztuka Podhalańska" - BWA, Zakopane;

 

Wybrane rzeźby plenerowe, pomniki oraz mozaiki:

• Kielce - "Macierzyństwo";
• Łódź - "Latorośl", "Koszykówka", "Rzut kulą", "Taniec", "Pocałunek", "Wakacje", "Owoc", „Wiosna";
• Mielec - "Tancerka", "Biegaczki", "Lot", fontanna "Delfiny", "Miotacz", "Radość życia", mozaika w Miejskim Domu Kultury;
• Mrzygłód - pomnik "Bohaterom Powstania Styczniowego";
• Myszków - mozaika we wnętrzu Krytej Pływalni w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji;
• Ochotnica Dolna - pomnik "Partyzantom i ofiarom faszyzmu";
• Stadniki - pomnik Leona Dehona - patrona seminarium misjonarskiego w Stadnikach;
• Zakopane - "Pegaz", "Orbity", "Baca", "Syn nieba", "Poranek", "Rodzina góralska", "Taniec", "Kosmonautka", "Rakieta", "Millenium", pomnik "Twórcom Polskiego Harcerstwa Andrzejowi i Oldze Małkowskim";