O artyście

  • "Tajemnicze istoty", autorka fot. Halina Serafin ©

    "Tajemnicze istoty", autorka fot. Halina Serafin ©

Henryk Burzec urodził się 21 lutego 1919 roku w Międzyrzecu Podlaskim i zmarł 31 października 2005 roku w Zakopanem.

Dziadek Henryka Burzeca ze strony matki - Michał Filipowicz i jego syn Piotr byli rzeźbiarzami, dlatego od najwcześniejszych lat młodzieńczych Burzec pragnął podążyć śladami dziadka oraz wuja i kształcić się w kierunku rzeźbiarskim. Po szkole powszechnej ukończył trzyletnią rzemieślniczą szkołę stolarską w Brześciu nad Bugiem. Tam jeden z nauczycieli – pan Krysiak – zainteresował go opowieściami o górach, Zakopanem i zakopiańskiej Szkole Przemysłu Drzewnego. Po przeczytaniu „Na przełęczy” Stanisława Ignacego Witkiewicza siedemnastoletni Henryk postanawia wyjechać do Zakopanego, gdzie w roku 1936 rozpoczyna naukę w Szkole Przemysłu Drzewnego. W zakopiańskiej szkole przyswoił sobie solidne podstawy rzemiosła rzeźbiarskiego i wykonał szereg prac. W 1938 roku został wyróżniony nagrodą przez Izbę Rzemieślniczą w Krakowie za szczególną pilność w nauce rzemiosła. Rok później ukończył szkołę i planował rozpocząć studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, jednak wybuch II wojny światowej pokrzyżował jego plany. Tułaczkę wojenną rozpoczął wracając w rodzinne strony – przez rok pracował w tartaku w Międzyrzecu Podlaskim, a potem wyjechał do wsi Niedźwiada.

Po zakończeniu wojny Henryk Burzec rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego profesorem rysunku był Czesław Rzepiński, grafiki prof. Andrzej Jurkiewicz i Konrad Srzednicki, natomiast rzeźby - jeden z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy prof. Xawery Dunikowski. Pod okiem profesora Burzec nie tylko miał okazję doskonalić swój kunszt rzeźbiarski, ale przede wszystkim rozwinął się i dojrzał artystycznie. Szczególnie nobilitująca okazała się współpraca z samym mistrzem Dunikowskim m. in. przy głowach wawelskich oraz przy powstawaniu Pomnika Powstańców Śląskich na Górze Św. Anny.

Po ukończeniu akademii Burzec zamieszkał na Śląsku, gdzie w miejscowości Rydułtowy w ognisku plastycznym był instruktorem rzeźby, a przede wszystkim rozpoczął pracę w śląskich kościołach.

Sztuką sakralną Burzec zajmował się przez wiele kolejnych lat. W kościele pod wezwaniem Matki Bolesnej w Brzęczkowicach, w kościele Cyryla i Metodego w Knurowie, w kościele Matki Boskiej Anielskiej w Ruptawie oraz w kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Mrzeżynie wykonał wystrój całych wnętrz. Natomiast w kościele Świętego Rocha w Białymstoku, Świętego Andrzeja w Leszczynach, w kościele Najświętszej Marii Panny Nieustającej Pomocy w Międzybrodziu Żywieckim i w kościele Wniebowstąpienia Matki Bożej w Krynicy czy w kaplicy SS. Boromeuszek w Zakopanem wykonał jeden lub kilka ołtarzy bądź pojedyncze rzeźby.

W 1954 roku Henryk Burzec rozpoczął pracę na stanowisku nauczyciela rzeźby w zakopiańskim Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych. Zamieszkał w położonej w pobliżu liceum przedwojennej pracowni malarza Teodora Axentowicza, przy ulicy Piaseckiego 14. Jako nauczyciel w zakopiańskim liceum Burzec pracował przez dwa lata, jednocześnie nie zaprzestawał pracy w kościołach.

W latach sześćdziesiątych Henryk Burzec zajął się sztuką plenerową i wykonał kilka rzeźb dla Mielca: „Miotacz”, „Biegaczki”, „Lot”, „Radość życia”, „Tancerka”. Rzeźby wykonane zostały w żelbetonie co umożliwiało znaczną swobodę w kształtowaniu formy. Stanowiły one realizację marzeń Burzeca, który pragnął wypowiedzieć się artystycznie w monumentalnych formach. Największa z rzeźb – ustawiony przed mieleckimi Zakładami Lotniczymi „Lot” przedstawiający wzbijającego się do lotu Ikara – mierzy 10m wysokości oraz 9m w rozpiętości skrzydeł. W Kielcach w ramach pleneru rzeźbiarskiego Burzec wykonał w marmurze bolechowickim rzeźbę „Latorośl”. W latach siedemdziesiątych powstały kolejne plenerowe rzeźby w żelbetonie: w Zakopanem „Orbity”, „Baca” oraz płaskorzeźba na ścianie budynku USC „Pegaz”. Z kolei w Łodzi powstały rzeźby plenerowe: „Owoc”, „Pocałunek”, „Taniec”, „Wakacje”, „Koszykówka” i „Wiosna”. Henryk Burzec jest także autorem pomników. W Ochotnicy Dolnej znajduje się pomnik jego autorstwa ku czci ofiar faszyzmu, w Zakopanem wykonany w granitowym głazie pomnik nagrobny Andrzeja i Olgi Małkowskich, a w Mrzygłodzie pomnik powstańców bohaterów powstania styczniowego.

Począwszy od lat siedemdziesiątych Henryk Burzec wykonał w drewnie szereg rzeźb kameralnych, które prezentował w autorskiej galerii, prowadzonej w latach 1987-2005 przy ulicy Piaseckiego 14 w Zakopanem. Obecnie rzeźby te mieszczą się w MOK w holu kina Sława oraz w szkolnym muzeum przy ZPO nr 3 w Międzyrzecu Podlaskim.

Przy ulicy Piaseckiego 14 są obecnie plenerowe rzeźby Burzeca wykonane w żelbetonie: „Rodzina góralska”, „Millenium” i „Poranek”. Rzeźba „Taniec góralski” została poddana renowacji i od 2023 roku wita turystów na rondzie Armii Krajowej przy dworcu kolejowym w Zakopanem. Rzeźby „Syn nieba”, „Rakieta” oraz „Kosmonautka” - poddane renowacji dzięki staraniom Miasta Zakopane - po konserwacji zostaną wyeksponowane na Równi Krupowej przy rzeźbie "Orbity".

Tworzenie było dla Henryka Burzeca nie tylko wyrazem osobistej ekspresji artystycznej, ale także formą dialogu ze światem zewnętrznym. Sposobem artystycznego spełnienia był również udział w wystawach plastycznych – twórca zwiedził wraz ze swymi rzeźbami takie europejskie kraje jak Francja, Niemcy, Hiszpania, Słowacja. Prezentował swe dzieła także w wielu polskich salonach wystawienniczych, włącznie z warszawską „Zachętą”.

W 1999 roku decyzją XX Walnego Zjazdu Delegatów Związku Polskich Artystów Plastyków w Toruniu Henryk Burzec został odznaczony najwyższą Złotą Odznaką ZPAP za szczególne zasługi dla sztuki oraz znaczący wkład pracy społecznej na rzecz artystów plastyków.

 

Wystawy indywidualne:

  • 1963 - wystawa rzeźby i malarstwa - BWA, Zakopane;
  • 1967 - wystawa rzeźby i malarstwa - ZDK, Mielec;
  • 1976 - wystawa jubileuszowa rzeźby i malarstwa z okazji 30-lecia pracy artystycznej - BWA, Zakopane;
  • 1977 - wystawa rzeźby i malarstwa - TPPR, Zakopane;
  • 1977 - wystawa rzeźby i malarstwa - BWA, Mielec;
  • 1977 - wystawa rzeźby i malarstwa - BWA, Rzeszów;
  • 1979 - wystawa rzeźby i malarstwa - BWA, Białystok;
  • 1980 - wystawa rzeźby i malarstwa - Zachęta, Warszawa;
  • 1980 - wystawa rzeźby i malarstwa - Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź;
  • 1984 - wystawa rzeźby i malarstwa - PSP, Zakopane;
  • 1984 - wystawa rzeźby i malarstwa - Stołeczny Klub Garnizonowy nr 2, Warszawa;
  • 1985 - wystawa rzeźby i malarstwa - Galeria "Dawna Synagoga", Nowy Sącz;
  • 1998 - wystawa jubileuszowa rzeźby z okazji 50-lecia pracy twórczej - Sale Zamku Kazimierzowskiego, Sandomierz;
  • 2001 - wystawa rzeźby i malarstwa – Centrum Wystawienniczo Promocyjne, Mielec;
  • 2001 - wystawa rzeźby - Galeria E S, Miejski Ośrodek Kultury, Międzyrzec Podlaski;
  • 2003 - wystawa rzeźby - Galeria Sztuki „Na Pograniczu”, Miejskie Centrum Kultury, Mysłowice;

 

Wybrane wystawy zbiorowe:

  • 1951 - wystawa prac polskich studentów wyższych uczelni artystycznych (nagroda) - Berlin, NRD;
  • 1955 - Okręgowa Jesienna Wystawa Plastyki - TPSP, Kraków;
  • 1955 - Okręgowa Wystawa X-lecia Rzeźby ZPAP 1945-1955 - Pałac Sztuki, Kraków;
  • 1957 - wystawa Młodej Plastyki Okręgu Krakowskiego ZPAP - Pałac Sztuki, Kraków;
  • 1957 - eliminacyjny pokaz rzeźby Okręgu Krakowskiego ZPAP na Ogólnopolską wystawę rzeźby w 1958 roku - TPSP, Kraków;
  • 1958 - wystawa grupy X plastyków zakopiańskich (zakup MKiS) - BWA, Zakopane;
  • 1958 - wystawa plastyków krakowskich - Norweskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych - Oslo (nastepnie Bergen, Narwik, Stavanger);
  • 1959 - II Ogólnopolska wystawa grafiki artystycznej i rysunku - Zachęta, Warszawa;
  • 1963 - wystawa "50 lat plastyki zakopianskiej 1912-1962" - BWA, Zakopane;
  • 1966 - ogólnopolska wystawa plastyki "Przeciw wojnie" (nagroda w dziale malarstwa) - BWA, Lublin;
  • 1966 - ogólnopolska wystawa rzeźby plenerowej "Spotkania rzeźbiarskie 1966" - Wzgórze Zamkowe, Kielce;
  • 1967 - "Ogólnopolska wystawa rzeźby 1967" - Zachęta, Warszawa;
  • 1969 - ogólnopolski konkurs "Człowiek i praca w Polsce Ludowej" (II nagroda w dziale rzeźby) - Zachęta, Warszawa;
  • 1971 - wystawa "Przeciw wojnie" - Galeria Sztuki, Karlove Vary, Czechosłowacja;
  • 1973 - "Plastyka zakopiańska 1909-1973" - BWA, Kraków;
  • 1974 - wystawa plenerowa "Łódzka Galeria Rzeźby" - Aleja ZMP, Łódź;
  • 1977 - "Impresje muzyczne w plastyce" - BWA, Zakopane;
  • 1977 - wystawa "Rzeźba Roku Polski Południowej" - BWA, Kraków;
  • 1977 - wystawa sztuki polskiej - Ośrodek Kultury Polskiej, Wiedeń, Austria;
  • 1978 - Ogólnopolska Wystawa "400 dzieł na 400-lecie Zakopanego" - BWA, Zakopane;
  • 1984 - wystawa Stowarzyszenia "Sztuka Podhalańska" - Bayonne, Francja; Liptowski Mikolasz, Czechosłowacja;
  • 1989 - wystawa Stowarzyszenia "Sztuka Podhalańska" - Siegen, Niemcy; Anglet, Francja; San Sebastian, Hiszpania;
  • 1989 - "Dla pokoju" - wystawa w 50 rocznicę wybuchu II wojny światowej - BWA, Zakopane;
  • 1993 - I Wystawa Eko-Expo - Technikum Hotelarskie, Zakopane;
  • 1994 - wystawa z okazji "Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej" - BWA, Zakopane;
  • 1997 - wystawa rzeźby i tkaniny artystów zakopiańskich - BWA, Zakopane;
  • 2000 - "Prezentacje - Konfrontacje", X Międzyrzeckie Prezentacje Plastyczne - Galeria E S, Miejski Ośrodek Kultury, Międzyrzec Podlaski;
  • Od 1985 - udział w corocznych Salonach Stowarzyszenia "Sztuka Podhalańska" - BWA, Zakopane;

 

Wybrane rzeźby plenerowe, pomniki oraz mozaiki:

  • Kielce - "Macierzyństwo";
  • Łódź - "Latorośl", "Koszykówka", "Rzut kulą", "Taniec", "Pocałunek", "Wakacje", "Owoc", „Wiosna";
  • Mielec - "Tancerka", "Biegaczki", "Lot", fontanna "Delfiny", "Miotacz", "Radość życia", mozaika w Miejskim Domu Kultury;
  • Mrzygłód - pomnik "Bohaterom Powstania Styczniowego";
  • Myszków - mozaika we wnętrzu Krytej Pływalni w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji;
  • Ochotnica Dolna - pomnik "Partyzantom i ofiarom faszyzmu";
  • Stadniki - pomnik Leona Dehona - patrona seminarium misjonarskiego w Stadnikach;
  • Zakopane - "Pegaz", "Orbity", "Baca", "Syn nieba", "Poranek", "Rodzina góralska", "Taniec", "Kosmonautka", "Rakieta", "Millenium", pomnik "Twórcom Polskiego Harcerstwa Andrzejowi i Oldze Małkowskim";